Way Papa nga Babaye

[namantala sa Bisaya Magasin kaniadtong Oktubre 29, 2009]

Sa among klasroom nga mas daghan ang babaye-- nga sagad mahitabo sa usa ka pilot section-- kon dunay mag-away, mopaka dayon ang ilang mga baba ug alingugngog kaayo sa dunggan ang kasaba. Usahay god, aron malayo sa kasaba, adto nalang mis akong barkada mag-estambahay sa library.

Amo dayong estroyahan kon nganong kon dunay mag-away, labi nag mga babaye, mag-ratatat man dayon ang ilang mga baba: magyawyaw dayon kay mao ni…mao na.

Dihay kausa, nasultian nako ang suod kong mga higala nga may nabasahan kong artikulo nga sinuwat ni V. Brigoli Armamento nga gipatik sa Bisaya niadtong Hunyo 18,2008 nga giulohan og “Papa nga Babaye”. Gisultian ko sila nga kining artikuloha supak sa among relihiyon-- Romano Katoliko.

Paghuman kog sulti nila sa unod sa artikulo, nangutana sila (nga mao sang pangutana human ko mabasa tong artikuloha) Tinuod to siya?

Bawlang, mubo kong tubag.

Paglabay sa usa ka buwan, niadtong Hulyo 16, giduol ko ni Sr. Melyn (Melyn Albano ang tinuod niya nga nga’n pero Sr. Melyn among naandan kay magmadre kuno siya og labihan siya ka liwat ni Maria Clara) ug gihatag niya nako ang isyu sa “Bag-ong Lungsuranon” ug gitudlo niya ang kolum nga “Suknaan” nga sinuwat ni G. Socrates C. Fernandez. Gisultian ko niya nga kining artikuloha makatubag sa among pangutana bahin sa artikulong “Papa nga Babaye” nga nakapasamok sa among utok.

Ang mantalaan nga gihatag ni Sr. Melyn nako mao ang gula sa tuig XX sa “Bag-ong. Lungsuranon: Ang Opisyal nga Mantalaan sa Artsidyosesis sa Sugbo” niadtong Hulyo 13, 2008. Sa kolum nga”Suknaan” gipanghimakak nga dunay babaye nga Papa.

Gisulti didto nga walay Papa Joan kun John Anglicus kun John XX nga milingkod sa lingkoranan sa Santo Papa sa Roma niadtong tuig 855AD hangtod tuig 1100 AD.

Kini kunong estoryaha minugna sa duha ka Dominikano silas John de Mailly ug Stephen Borbon -- ug dili si Martin Luther kay dili lang siya ang gusting mobutag lama sa atong tinuohan, nga matod pas artikulong atong nabasa-- nga miingon nga mipahiluna daw ang maong babaye, si Joan, niadtong 1100AD. Matod usab sa estorya sa Papal Chambelain nga si Martin sa Tropang nagmando adtong bahana sa tuig 855AD.

Duna say nag-ingon nga kining tahoa nagsugod sa Patriarka sa Constantinopla, pangulo sa mga Orthodox, gikan sa sulat ni Papa Leo IX ngadto sa Cerularius. Laing taho nag-ingon nga gibuhat ning estoryaha aron pagbugal-bugal ni Teodora ug sa iyang duha ka anak nga babaye sa ikanapulo ka gatosan ka tuig human mosaka sa langit si Cristo.

Sa panahon ni Papa Pio II, tuig 1458-1464 AD, ang pinasa-pasa nga estorya bahin sa babaye nga papa gisalikway kay way sukaranan sa kasaysayan sa simbahan sa Romano Katoliko.

Ang tuig 855, si Papa Leo IV namatay ug gisundan dayon ni Papa Benedicto II gikan sa tuig 855 hangtod 858 ug way haw-ang ang duha ka papa sa tuig 1100 AD sab, dili si John Anglicus ang nagmando isip papa apan si Papa Pascual II, gikan sa 1099 hangtod sa 1118 AD.

Gipabasa ko sa lain kong barkada ang artikulo. Dayon, natapos ang among kalibog ug nagkasabot mi nga kadtong estoryaha, “Papa nga Babaye,” usa ka bakak nga sama sa Da Vinci Code, ubp. Nakaseguro mi nga kining estoryaha gihimo aron pagmantsa sa among tinuohan aron madasig ang mga mabawng pagtuong mga Katoliko sa pagbalhin sa laing tinuohan. Among nahibaw-an nga ang tanang bakak kun pasangil batok sa among tinuohan di gyod makapatumba sa dakong krus nga among gikuptan kon adunay mga tawong nakahibalo ug mopatim-aw niining mga estoryaha.

Sama sa among klasmeyt nga magyawyaw dayon kon mag-away ug ipamasinggan dayon ang mga estoryang nadungog, tinuod man o bakak, sa kontra aron tuohan sa uban namong apil-apilong mga kasaring, ang ubang tinuohan maghimo dayog mga estorya aron makadanig sumusunod gikan sa among tinuohan. Dili gyod maayo nga magbutang-butang tag estorya sa laing tawo kun grupo aron makakuhag suporta kay sa kataposan, kita ra pod ang mag-antos.

Ang relihiyon natong gisakopan mao ang magda nato sa atong langit, mao ning mga pulonga ang atong gituohan. Bisan unsang relihiyona ka nasakop, kon nagpakabuhi ka lang sa kalibotan sumala sa balaod sa tawo ug sa imong Diyos, nan, masalbar ka gikan sa nagdilaab nga kayo sa impiyerno.

Maong nakangutana ko ning mga pangutanaha: una, ngano dunay mga tao nga mosulting bakak para makapadanig suporta? Ikaduha, nganong mamasangil man ang ubang relihiyon sa laing relihiyon og mga estoryang makahugaw sa ilang relihiyon? Ikatulo, sa ubang relihiyon nga gustong daghag sumusunod, nganong kinahanglan man manglabay og basura sa laing relihiyon?